⚙️ Gömülü Sistemler Nedir?

🧠 Gömülü Sistemlerin Temel Yapısı

Belirli bir görevi yerine getirmek üzere donanım + yazılım kombinasyonu şeklinde tasarlanmış, genellikle gerçek zamanlı çalışan sistemlerdir.

Donanım (Hardware)

Gerçek Zamanlı İşleme (Real-Time)

Yazılım (Software)

Gömülü Sistemlerde İşletim Sistemleri (RTOS)

💡 RTOS’lar, “gerçek zamanlı görevleri” önceliklendirir — milisaniyelik farklar bile kritik olabilir.

🧩 Gömülü Sistemlerde Geliştirme Süreci

Donanım seçimi (örneğin: STM32, ESP32, Raspberry Pi Pico)
Yazılım geliştirme (C/C++ veya Rust)
Firmware yükleme
Test ve hata ayıklama (debugging)
Performans optimizasyonu
Güvenlik ve enerji verimliliği testleri
🔒 Siber Güvenlik Boyutu:
Gömülü sistemler genellikle internete bağlı hale geldikçe (IoT çağında özellikle), siber saldırılara açık hale geliyor.
Bu yüzden:
Şifreleme (AES, RSA)
Güvenli boot süreçleri
OTA (Over-The-Air) güncellemeler
Kimlik doğrulama protokolleri
önem kazanıyor.
💡 “Bir hacker’ın arabana bağlanması” artık bilim kurgu değil — zayıf gömülü güvenlik yüzünden mümkün.
🚀 Gömülü Sistemlerin Geleceği
IoT (Internet of Things) ile her cihaz akıllanıyor.
Edge Computing sayesinde cihazlar veriyi merkeze göndermeden yerinde işliyor.
Yapay zeka tabanlı gömülü sistemler (TinyML) — sensör verisiyle karar verebilen mikrodenetleyiciler geliyor.
Yani artık gömülü sistemler sadece “donanım” değil; küçük ama akıllı “minyatür bilgisayarlar”.
⚙️ Gömülü Sistemlerde Yazılım Geliştirme Ortamları ve Araçları
Gömülü sistemlerde yazılım geliştirmek, klasik masaüstü yazılım geliştirmeden oldukça farklıdır.
Burada her byte önemlidir, donanımla doğrudan konuşursun ve hata payı sıfıra yakındır.
İşte bu yüzden kullanılan geliştirme ortamları (IDE’ler) ve araç zinciri (toolchain) hayati rol oynar.

Keil µVision

Kullanım Alanı: ARM tabanlı mikrodenetleyiciler (özellikle STM32, LPC, nRF).

STM32CubeIDE

Kullanım Alanı: STMicroelectronics’in STM32 serisi MCU’ları

Arduino IDE / PlatformIO

Kullanım Alanı: Başlangıç seviyesi, prototipleme, IoT

MPLAB X IDE

Kullanım Alanı: PIC ve dsPIC mikrodenetleyiciler (Microchip)

Code Composer Studio (CCS)

Kullanım Alanı: Texas Instruments (TI) mikrodenetleyiciler

Atmel Studio / Microchip Studio

Kullanım Alanı: AVR, SAM (ARM Cortex-M) işlemciler

🧰 Yardımcı Araçlar ve Toolchain Bileşenleri
🔸 Derleyiciler (Compiler)
GCC (GNU Compiler Collection) → Açık kaynak, neredeyse tüm MCU’lar için
ARM Compiler → Keil ve CubeIDE’nin kalbinde
Clang / LLVM → Rust ve modern sistemlerde yaygın
🔸 Debugger ve Programlayıcılar
ST-Link, J-Link, PICKit, USBasp
Kod yükleme (flash) ve canlı hata ayıklama (step-debugging) için kullanılır.
🔸 Simülatörler ve Emülatörler
Donanım olmadan test imkânı sağlar.
Örnek: QEMU, Proteus, SimulIDE
🔸 Versiyon Kontrol Sistemleri
Git / GitHub / GitLab → Firmware versiyon takibi için artık standart.
🔸 RTOS Entegrasyonları
FreeRTOS, Zephyr, RT-Thread gibi sistemler, bu IDE’lerle doğrudan entegre çalışabilir.
💬 Kısacası: Gömülü sistem geliştirme ortamı seçimi, hangi donanımla çalıştığına ve ne kadar derine inmek istediğine göre değişir.